Mevsimsel grip, influenza virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Hastalığa neden olan influenza virüsünün A, B, C ve D olmak üzere dört türü bulunmaktadır. A ve B tipi mevsimsel salgınlara neden olurlar. İnfluenza A virüsleri, virüs yüzeyindeki proteinlerin kombinasyonlarına göre alt tiplere ayrılır. Halen insanlarda dolaşımda olan alt tipler A(H1N1) ve A(H3N2) influenza virüsleridir. A(H1N1) virüsü 2009 yılında pandemiye neden olmuştur. İnfluenza B virüsleri alt tiplere ayrılmaz. İnfluenza C virüsü daha az sıklıkla tespit edilir ve genellikle hafif enfeksiyonlara neden olur. İnfluenza D virüslerinin insanlarda hastalık yaptığına dair bilgi bulunmamaktadır.
Hastalık Ekim 2025 döneminden bu yana artmıştır; seyri kuzey ve güney yarımkürede farklılık göstermektedir. Kuzey yarımkürede, bazı ülkeler grip sezonunun erken başladığını bildirmiştir. Güney yarımkürede, bazı ülkeler önceki yıllara kıyasla daha uzun sezonlar yaşamış ve son aylarda virüs aktivitesi normalin üzerinde seyretmiştir. Küresel aktivite beklenen mevsimsel aralıklar içinde kalmakla birlikte, bazı bölgelerde bu mevsimde tipik olanın üzerinde erken artışlar ve daha yüksek aktivite gözlenmiştir.
Hastalığın kuluçka süresi yaklaşık 2 gündür, ancak 1-4 gün arasında değişebilir. Virüs, hafif ve şiddetli arasında değişen yelpazede hastalık oluşturmaktadır.
Her yıl yaklaşık bir milyar mevsimsel grip vakası görülmektedir. Hastalık çoğunlukla hafif seyreder yaklaşık bir haftada iyileşme görülür. Hastaların 3 ile 5 milyonu ağır vakalardır. Yaklaşık 290.000 ile 650.000 kişi hastalık nedeniyle yaşamını kaybetmektedir. Hastaneye yatış, ölüm gibi istenmeyen sonuçlar da olabilir.
Risk grupları arasında beş yaş altındaki çocuklar, gebeler, yaşlı erişkinler, kronik kalp, akciğer, böbrek, metabolik, nörogelişimsel, karaciğer ya da kan hastalıkları gibi kronik sağlık sorunu olanlar, kanser hastalığı, HIV olanlar, kemoterapi ya da steroid tedavisi alan bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler yer alır. Sağlık çalışanları ve bakım hizmeti sunanlar da hastalığa fazla maruz kalmalarından dolayı risk altındadırlar.
Grip; okul, bakım evi gibi kalabalık ortamlarda daha hızlı yayılır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde ya da hapşırdığında, virüs içeren damlacıklar havaya yayılır ve ortamda/yakında bulunan kişilere bulaşabilir. Yayılım, virüslerle kontamine olmuş ellerle de olabilir. Bu nedenle bulaşmanın önlenmesi için insanlar öksürdüklerinde ağız ve burunlarını mendille kapatmalı ve ellerini düzenli olarak yıkamalıdır. Aşılama, hastalığı önlemenin en iyi yoludur. Güvenli ve etkili aşılar 60 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır. Grip virüsleri sürekli değişmektedir, bu nedenle mevsimsel grip aşısının bileşimi, dolaşımdaki virüslerle daha fazla ilişkili virüsleri içerecek şekilde düzenli olarak güncellenmektedir.
Hafif semptomları olan kişiler; hastalığı başkalarına bulaştırmamak için evde kalmalı, dinlenmeli, bol sıvı tüketmeli, semptomlar kötüleşirse mutlaka tıbbi yardım almalıdırlar. Yüksek risk altında olan ya da şiddetli semptomları olan hastalar mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım almalıdırlar.
Dr. Dilek Aslan, 30.12.2025
Görsel, AI copilot yardımı ile “aşılama” ve “grip” anahtar sözcükleri kullanılarak 30.12.2025 tarihinde hazırlanmıştır.
Kaynaklar
- WHO, https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2025-DON586 Son erişim tarihi: 30.12.2025.
- WHO, https://www.who.int/health-topics/influenza-seasonal#tab=tab_1 Son erişim tarihi: 30.12.2025.
- WHO, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/influenza-(seasonal) Son erişim tarihi: 30.12.2025.