Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kuruluşunun 75. yılında sağlık alanındaki gelişmeleri değerlendiriyor.
#HerkesİçinSağlık #DSÖ75
#HealthForAll #WHO75
Dünya Sağlık Günü 1948 yılından bu yana her yıl 7 Nisan günü kutlanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü, 7 Nisan Dünya Sağlık Günü’nde bizlere geçmişten günümüze tarihsel süreçteki önemli gelişmeleri hatırlatıyor. Halk sağlığının geçmişten bugüne başlıca kilometre taşları aşağıda:
1945 DSÖ için planlar
1946 DSÖ anayasası onaylandı
1947 İlk kez küresel hastalıkları izleme hizmeti
7 Nisan 1948 DSÖ anayasası yürürlükte
1950 Antibiyotiklerin keşfi
1952 İnaktive polio aşısı
1961 Atenüe polio aşısı
1969 Uluslararası Sağlık Tüzüğü (ilk metin)
1972 Üreme Sağlığı ile ilgili Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Programı
1974 Genişletilmiş Bağışıklama Programı
1975 Tropikal hastalıklar konusunda Araştırma ve Eğitim Programı
1977 Temel ilaçlar konulu ilk liste
1978 Herkes İçin Sağlık amaçları
1978 İshalli hastalıklarla ilgili küresel program
1980 Çiçek hastalığının eliminasyonu
1981 Anne sütü muadili ürünlerin küresel düzeyde pazarlama yasası
1983 HIV’ın keşfi
1988 Küresel polio eradikasyon girişimi
1994 Üreme sağlığının bütünsel tanımı
1995 Çocuk hastalıklarıyla mücadele konusunda entegre yönetim (IMCI)
1998 Acil kontrasepsiyon
1999 Aşı ve bağışıklama konusunda küresel ittifak
1999 Bulaşıcı olmayan hastalıklar konusunda küresel strateji
2000 Milenyum hedefleri
2000 Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN)
2001 BM HIV/AIDS konulu taahhüt deklarasyonu
2001 Tüberküloz, AIDS, sıtma ile mücadele konusunda küresel bütçe
2003 2005 yılında HIV ile infekte 3 milyon kişiye tedavinin sağlanması için girişim
2003 Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi
2004 BM Yol güvenliği girişimi
2004 Acil yanıt için yeni stratejiler operasyon merkezi
2005 Uluslararası Sağlık Tüzüğünde revizyon
2006 Çocuk ölümlerinde düşme
2006 Çocuk gelişimi standartları
2008 Kalp hastalıkları ve inmeye dikkat çekme
2009 Yeni H1N1 virüsü
2010 Sağlık için kaynakları artırma seçenekleri
2010 Tüberküloz tanısı için ilk hızlı moleküler test
2011 İnfluenza (grip) pandemisi hazırlık çerçeve programı
2012 Bulaşıcı olmayan hastalıklarla ilgili hedefler
2012 Beslenme planı
2013 Bütünsel ruh sağlığı eylem planı
2014 Her yenidoğan için eylem planı
2014 Batı Afrika’da ebola salgını
2015 HIV tedavisinin karşılanması
2015 HIV ve frenginin anneden çocuğa geçişinin eliminasyonu (Küba bu konuda ilk örnek olmuştur)
2015 Yerli sıtma geçişinin kesilmesi
2015 Tüberküloz ilaçlarının çocuklar için uyarlanması
2015 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
2016 BM tarafından antimikrobiyal dirence ilişkin deklarasyon
2016 Afrika bölgesinde poliodan arınmış sertifikasına doğru ilerleme
2016 İhmal edilmiş tropikal hastalıkların tedavisi
2016 Kadın, çocuk ve adolesan sağlığı konusunda küresel strateji
2016 Batı Afrika’da ebola salgını ile ilgili gelişme
2016 Zika’nın uluslararası halk sağlığı acili olduğuna ilişkin deklarasyon
2017 Antibiyotiğe drençli öncelikli patojenler
2017 Sağlıklı şehirler için iş birlikleri
2019 Evrensel Sağlık Kapsayıcılığı konusunda BM deklarasyonu
2020 Yeni tip koronavirüsün uluslararası sağlık acili olarak deklarasyonu
2020 Kan yoluyla bulaşan hastalıklar için yeni Sürdürülebilir Kalkınma Amacı göstergesi
2020 Çoklu ilaca dirençli tüberkoloz için ağızdan alınan yeni tedavi rejimi
2020 COVID-19 testleri, tedavi ve aşılarının geliştirilmesi, üretimi ve hakkaniyet temelli erişimi hızlandırmak için kurulan küresel iş birliği
2021 HIV ile mücadelede antiretroviral tedavi
2021 Çocuklar için geliştirilen sıtma aşısı
2021 Tüberkülozun önlenmesi ve bakımı
2022 İnsan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı konusunda iş birliği anlaşması
2022 Aile planlaması konusunda hizmet sağlayıcılara yönelik güncellenmiş bir dokuman
2023 Geriye ve ileriye bakmak
Tarihsel süreci anlamak, değerlendirmek, geleceğe ilişkin dersler almak da bizlere düşen en önemli sorumluluk !
Yapılacak çok sayıda iş var.
Bugün iş birliklerinin önemi, birlikte çalışma geleneğine olan gereksinim dünden daha fazla.
Hepimize kolay gelsin!
Dilek Aslan, 7.4.2023
Kaynaklar
- WHO, https://www.who.int/campaigns/75-years-of-improving-public-health
- WHO, https://www.who.int/campaigns/75-years-of-improving-public-health/milestones#year-2021
Türkçe görsel
İngilizce görsel
