Deprem gibi kriz anlarında toplumda beliren söylentileri önlemek gerekir. Söylenti (rumor), güvenilir kanıtlar olmadan kişiden kişiye aktarılan önermeler, vb. olarak tanımlanır (1). Antik Roma dönemlerinden bu yana var olan söylentilerin toplumda yanlış davranışlara yönelmeye neden olduğu bilinmektedir (2). Bu yanlış yönelimler krizlerin yönetimi güçlendirir. Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) döneminde bu konuda örnekler olduğu bilinmektedir (3). Benzer süreçler farklı krizler için de geçerlidir.
Herhangi bir konuda toplumda algının doğru bir şekilde oluşmasında kişiler arasında dolaşan bilginin doğruluğu, anlaşılırlığı, bilgiyi veren kişinin güvenilirliği gibi konular etkili olur (1). Kriz durumlarında insanların duygu durumları da söylentilerin yayılmasına etki yapabilir. Örneğin; yapılan bir araştırmada, kriz durumlarında öfkeli olan kişilerin öfkeli olmayanlara göre öfke yaratabilecek söylentilere inanma risklerinin daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır (4). Bu ve benzeri durumların önlenmesi için infodemi yönetiminin klasik adımlarının eksiksiz olarak uygulanması önerilmektedir (5).
Dilek Aslan, 15.2.2023
Kaynaklar
- Zhang L, Chen K, Jiang H, Zhao J. How the Health Rumor Misleads People’s Perception in a Public Health Emergency: Lessons from a Purchase Craze during the COVID-19 Outbreak in China. Int J Environ Res Public Health. 2020 Oct 2;17(19):7213.
- Takayasu M, Sato K, Sano Y, Yamada K, Miura W, Takayasu H. Rumor diffusion and convergence during the 3.11 earthquake: a twitter case study. PLoS One. 2015 Apr 1;10(4):e0121443.
- Abdoli A. Gossip, Rumors, and the COVID-19 Crisis. Disaster Med Public Health Prep. 2020 Aug;14(4):e29-e30.
- Na K, Garrett RK, Slater MD. Rumor Acceptance during Public Health Crises: Testing the Emotional Congruence Hypothesis. J Health Commun. 2018;23(8):791-799.
- Aslan D. İnfodemi yönetilebilir. https://infodemiyonetimi.net/infodemi-yonetilebilir/ Erişim: 15.2.2023.