1. İnfodemi nedir?
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre infodemi, salgın gibi durumlarda, dijital ve/veya fiziksel ortamlarda bireylerin doğru davranışlara yönelmesini zorlaştıran yanlış bilgi, çarpıtılmış/kasıtlı yanlış bilgi, bilgi boşluğu, söylenti, doğrulanmamış bilgi, komplo teorisi gibi farklı bileşenleri olan bilgi bolluğudur (1). Bileşenleri gereği, infodemi salgın dışındaki durumlarda, acil durumlarda, krizlerde de görülür. Örneğin, afetlerde yanlış bilginin bir risk olduğu bildirilmektedir (2). İnfodeminin görüldüğü farklı alanlar olduğu bilinmektedir (3).
2. İnfodemi önlenebilir mi?
Evet, doğru yaklaşımlarla infodemi önlenebilir. Bu amaçla, yaklaşımın geniş bir tanımlaması infodemi yönetimi kavramıdır. İnfodemi yönetimi, sağlıkla ilgili acil durumlar sırasında infodeminin sağlık davranışları üzerindeki olumsuz etkileri azaltmak amacıyla risk (ve kanıta dayalı) analiz ve yaklaşımlarının sistematik kullanımıdır. İnfodemi yönetimi aşağıda yazılı dört eylemle doğru sağlık davranışlarını geliştirmeyi amaçlar (1):
- Toplumun endişe ve sorularını dinlemek
- Riskleri ve sağlık profesyonellerin önerilerini anlamayı geliştirmek
- Yanlış bilgiye karşı direnç oluşturmak
- Olumlu eylemler için toplumları sürece dahil etmek ve güçlendirmek
3. İnfodeminin önlenmesi için sadece doğru bilgi üretilmesi yeterli midir? (2)
İnfodeminin önlenmesi için doğru bilginin üretilmesi son derece önemlidir, ancak, yeterli değildir. Bu konuda 5 Doğru yaklaşımı kolay hatırda kalabilir: Doğru bilgi, Doğru zaman, Doğru hedef grup, Doğru paylaşım ortamı ve Doğru paylaşım aracı
Dilek Aslan, 11.2.2023
Kaynaklar
- WHO, [Internet] https://www.who.int/health-topics/infodemic#tab=tab_1
- Torpan S, Hansson S, Rhinard M, et al. Handling false information in emergency management: A cross-national comparative study of European practices. International Journal of Disaster Risk Reduction 2021;57:102151.
- Aslan D. Halk Sağlığı Bakış Açısıyla İnfodemi Yönetimi. Hipokrat Yayıncılık, 2022.
