Kategori: İnfodemi Yönetimi

Sosyal medyada karşılaştığımız yanlış bilgileri nasıl raporlayacağımızı biliyor muyuz?

Yanlış bilgilerle mücadele her yurttaşın sorumluluğundadır. Bu amaçla sosyal medya platformları kendi sistemleri içinde yanlış bilgi paylaşımı ile karşılaşıldığında neler yapılması gerektiği ile ilgili çeşitli yönlendirmeler yapmaktadırlar. Bu yönlendirmeleri gerekli durumlarda kullanmak uygun olur. Dünya Sağlık Örgütü, web sayfasında, https://www.who.int/campaigns/connecting-the-world-to-combat-coronavirus/how-to-report-misinformation-online adresinde bu konuda kısa bir belge paylaşmıştır. İlgilenenler inceleyebilirler ve yararlanabilirler. Çevrimiçi ortamlarda yanlış bilginin nasıl rapor edilebileceği ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yanlış bilgilerin yayılmasını önleme konusunda duyduğumuz sorumluluğun öncelikli göstergesi “YANLIŞ BİLGİ PAYLAŞMAMAK” olmalıdır. Bu ilk adımın ardından kullandığımız sosyal medya platformlarının yönlendirmelerinden yararlanabiliriz.

14.9.2023

Dikkat ! Yanlış bilgi paylaşmayın…

Yanlış içerik paylaşımının riskleri bilinmektedir.  Bu konuda çevrimiçi (online) ortamların süreci hızlandırdığına dair son dönemlerde verilerde artış görülmektedir. Örneğin; Wang ve arkadaşları tarafından 2018 yılında yayınlanan bir makalede incelenen 57 farklı çalışmada sağlıkla ilgili yanlış bilgi paylaşımlarının en fazla aşılama, Ebola virüsü, Zika virüsü olmakla beraber beslenme, kanser, suyun florlanması ve sigara gibi konularda da yanlış bilgi paylaşımlarının olduğu belirlenmiştir (1). Yanlış bilgilerin yayılma hızı da farklı zamanlarda yapılan çalışmalarla ortaya koyulmuştur. Vosoughi ve arkadaşları tarafından 2018 yılında önemli bir bilimsel dergide yayınlanmış makalede çevrimiçi ortamda yanlış içerikli söylentilerin daha uzak mesafelere, daha geniş bir alana, daha hızlı yayıldığı belirtilmektedir. Yanlış içerikli söylentilerin insanlar üzerinde korku, güvensizlik ve şaşkınlık duygularını daha fazla yarattığı ifade edilmektedir. Çalışmada 2006-2017 yılları arasında bir sosyal medya ortamında paylaşılan 126000 söylenti incelenmiştir. Söylentiler 3 milyon kişi tarafından 4,5 milyon kez paylaşılmıştır (2).

Doğru bilgi kaynakları toplumda yanlış bilgilerin yayılmasının önlenmesi için son derece önemlidir. Bu konuda Collis ve arkadaşları tarafından 2022 yılında önemli bir makale yayınlamıştır. Yazarlar, 67 ülkeden elde ettikleri verileri içeren çalışmalarında; bilgi kaynağı olarak güven duyulması açısından yerel sağlık çalışanlarının iyi bir düzeyde olduklarını vurgulamışlardır. Bununla birlikte, pek çok ülkede sağlık çalışanlarının bilgi kaynakları arasında olmadıkları belirtilmiştir. Aynı çalışmada televizyonun en sık başvurulan bilgi kaynakları arasında olduğu, ancak televizyona olan güvenin ülkeler arasında farklılık gösterdiği belirtilmiştir (3).

Doğru bilgilerin doğru zamanda doğru hedef kitlelere ulaştırılması önemli bir sorumluluktur. Bilimsel çalışmalarla ortaya konulan bilimsel verilerden yararlanmak bu sorumluluğun yerine getirilmesine katkı sağlayacaktır.

Dilek Aslan, 11.6.2023

Kaynaklar

  1. Wang Y, McKee M, Torbica A, Stuckler D. Systematic Literature Review on the Spread of Health-related Misinformation on Social Media. Soc Sci Med. 2019 Nov;240:112552.
  2. Vosoughi S, Roy D, Aral S. The spread of true and false news online. Science. 2018 Mar 9;359(6380):1146-1151.
  3. Collis A, Garimella K, Moehring A, Rahimian MA, Babalola S, Gobat NH, Shattuck D, Stolow J, Aral S, Eckles D. Global survey on COVID-19 beliefs, behaviours and norms. Nat Hum Behav. 2022 Sep;6(9):1310-1317.

Nefret söylemlerinden nasıl kaçınalım?

Birleşmiş Milletler (BM), nefret söylemi ile mücadele konusunda uzun zamandır çaba göstermektedir. Nefret söylemlerinin bütün toplumlarda çevrimiçi ve fiziksel ortamlarda meydana geldiğine vurgu yapmaktadır. Yanlış bilgiler (misinformation) nefret söylemini artırmaktadır.

Önleme konusunda BM’nin bazı önerileri aşağıda yer almaktadır:

  1. Kaçının (pause): Nefret dolu yorumlar yapmaktan ve/veya bu gibi içerikleri paylaşmaktan kaçının.
  2. Gerçekleri kontrol edin (fact-check): Dijital ortamlarda yanlış bilgi ve zararlı içerikle karşılaşmak yaygındır, ancak içeriği güvenilir olduğunu bildiğiniz ortamlarda doğrulamak zor değildir. Bu amaçla doğrulama ortamlarına başvurabilirsiniz.
  3. Tepki verin (react): Nefret söylemlerinin hedefinde siz olmasanız bile mümkünse katılmadığınızı sakin, kararlı ve uygun bir şekilde ifade edin.
  4. Mücadele edin (challenge): Nefret söylemiyle mücadele etmek için; hoşgörü, eşitlik ve gerçeği yayan olumlu mesajlar üretin.
  5. Destekleyin (support): Toplumsal bir dayanışma içinde olmak nefret söylemiyle mücadeleyi kolaylaştırır.
  6. Bildirim yapın (report): Nefret söylemini bildirmeyi kolaylaştıran mekanizmalar bulunmaktadır, kullanılabilir.
  7. Eğitin (educate): Eğitim, farkındalığın artması için önemli bir araçtır.
  8. Söz verin (commit): Nefret söylemi ile mücadele eden Sivil Toplum Örgütlerinin aktivitelerine katılabilirsiniz.

Dilek Aslan, 2.4.2023

Kaynaklar

  1. UN, https://news.un.org/en/story/2023/01/1132617
  2. UN, https://www.un.org/en/hate-speech/take-action/engage

Türkçe görsel

İngilizce görsel

İnfodemi yönetimi dünyanın gündeminde…

Dünya Sağlık Örgütü, Sırbistan’ın Belgrad şehrinde 21-23 Mart 2023 tarihlerinde Üniversitelerde İnfodemi Yönetimi İçin Müfredat Geliştirme konulu teknik bir çalışma yaptı. Bu çalışmada, farklı ülkelerden 47 uzman bir araya geldi. Toplantıda infodemi yönetiminin üniversite müfredatında nasıl yer verileceğine dair görüşler alındı, ileriki dönemlerde yapılacak çalışmalara güçlü bir zemin oluşturuldu.

Toplantıya Belgrad Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu ve Tıp Fakültesi ev sahipliği yaptı.

Belgrad Üniversitesi Tıp Fakültesi önündeki anı fotoğrafı (21.3.2023)

Haberin ayrıntılarına aşağıdaki bağlantıdan erişilebilmektedir.

https://www.who.int/news/item/28-03-2023-who-initiates-building-a-global-curriculum-for-infodemic-management

Dilek Aslan,30.3.2023

İnfodemi yönetimi için her zaman geniş düşünmeli…

Günümüzde yanlış bilgi, çarpıtılmış yanlış bilgi, komplo teorisi gibi geniş bir yelpazesi olan infodemi yönetimi için bilginin doğruluğundan emin olmak çok önemli.

Nasıl mı?

Birkaç ufak hatırlatma için görseli inceleyiniz:

English version of the visual

İnfodemi Yönetimi

İnfodemi yönetimi… Sağlığın geliştirilmesi…

İnfodemi yönetimi ve sağlığın geliştirilmesi perspektifi ile ilgili White ve arkadaşları (2023), yayınladıkları yazılarında bazı önemli konulara dikkat çekmektedirler. Yazarlar, sağlığın geliştirilmesinin temel belgesi olan Ottawa Sözleşmesi’nde üzerinde durulan “kolaylaştırmak/olanak sağlamak (enable)”, “aracı olmak (mediate)” ve “savunuculuk yapmak (advocate)” temel konuları üzerinden infodemi yönetimi ile ilgili bir çerçeve çizmektedirler.

Kolaylaştırmak

  1. Çevrimiçi ve fiziksel ortamlarda sağlıkla ilgili doğru bilgileri sağlamak
    • Sağlık okuryazarlığı programları geliştirmek
      • Dijital okuryazarlık programları geliştirmek
      • Bilgileri doğrulama ortamları kurmak, sürdürmek
      • Yanlış bilgileri öngörerek düzeltmek için mekanizmalar geliştirmek
  2. Toplumda kırılgan grupların sağlık okuryazarlığı ile ilgili araştırmalar yapmak
  3. Sosyal dinleme sistemleri kurmak, infodemiye zamanında yanıt verilmesini sağlamak, infodemiyi doğru yönetmek, zararları zamanında azaltmak
  4. Toplum katılımını sağlamak

Aracı olmak

  1. Toplum liderleri ile ilişki kurmak
  2. İki yönlü iletişim sağlamak
  3. Farklı disiplinlerin desteğini alarak farklı toplum kesimlerine hitap eden doğru, geçerli ve uygun bilgiyi üretmek amacıyla iş birliğine önem veren yaklaşımlar geliştirmek
  4. Dezenformasyon yayanların taktiklerini boşa çıkaracak yetkinlikler geliştirmek
  5. Müdahale süreçlerinde güvenin inşası, risk algısının gelişimi, mezenformasyon ve dezenformasyonla mücadele için davranış değişikliği teorisini kullanmak

Savunuculuk

  1. “Bütün politikalarda sağlık” yaklaşımını benimsemek
  2. En fazla risk altında olanlara öncelik verilmesini sağlamak
  3. Sağlığın bütün belirleyicilerini dikkate almak

Konuya ilişkin başlıca öneriler aşağıdaki görselde yer almaktadır.

Dilek Aslan, 25.3.2023

Kaynak

  1. White B, Phuong L, Roach J, Teggelove N, Wallace H. Pandemics, infodemics and health promotion. Health Promot J Austr. 2023 Feb;34(1):169-172.

İnfodemi yönetimi için medya ve sağlık profesyonellerinin iş birliği…

Ne kadar önemli bir konu.

(Doğru) bilginin toplumsallaşması için adeta bir gereklilik.

Kriz anlarında daha da önemli.

Yayın hayatına görece yeni başlamış olan https://infodemiyonetimi.net/ web sitemize önemli bir vurgu 11.3.2023 tarihli bir internet sitesinde yapıldı. Haberi okumak isteyenler için adres aşağıda:

www.diken.com.tr/halk-sagligi-profesoru-dogru-bilgi-hayat-kurtarir/

Konunun farkında olan medya profesyonellerine teşekkürler.

Dilek Aslan, 11.3.2023

Türkçe görsel

İngilizce görsel

Tuz tüketimini azaltalım…

Küresel düzeyde günlük tuz alımının ortalama 10,8 gram olduğu tahmin edilmektedir. Bu düzey Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen düzeyin yaklaşık iki katıdır. Öneri, günlük tuz tüketiminin 5 gramdan daha az olması şeklindedir. Beş gram tuz yaklaşık bir çay kaşığına denk gelmektedir. Fazla tuz tüketimi beslenme kaynaklı ölümler açısından önemli bir risk faktörüdür. Yüksek miktarda sodyum alımı ile mide kanseri, obezite, osteoporoz ve böbrek hastalığı gibi diğer sağlık sorunlarının riskinin artması arasında ilişki vardır.

Fazla tuz tüketimi önlenmelidir.

Dilek Aslan, 10.3.2023

Kaynak:

https://www.who.int/news/item/09-03-2023-massive-efforts-needed-to-reduce-salt-intake-and-protect-lives

Türkçe görsel

İngilizce görsel